تحقیق اهداف پیمان سعدآباد و آثار آن در روابط بین الملل

تحقیق اهداف پیمان سعدآباد و آثار آن در روابط بین الملل

ما در این تحقیق بر آن هستیم که پیمان سعدآباد را از زوایای مختلف و گوناگونی، مورد توجه و بررسی قرار دهیم. پیمان سعدآباد چه بود؟ چه اهدافی را دنبال می کرد؟ چگونه این پیمان شکل گرفت و نقش ایران در این پیمان چه بود؟ و اینکه این پیمان چه نقشی را در همکاری های منطقه ای در خاورمیانه ایفا کرد و به تبع آن چه تأثیراتی را در عرصه بین المللی ایجاد کرد و به نوبه خود نظام بین الملل و وقوع جنگ جهانی چه تغییراتی را در ساختار پیمان مورد نظر به وجود آورد؟ و در نهایت چه عواملی در فروپاشی پیمان سعدآباد نقش داشتند و دلایل فروپاشی چه بود؟ همه اینها سؤالاتی هستند که در این تحقیق به دنبال پاسخ های آن می باشیم.

در تاریخ ایران ما شاهد تحولات، رویدادها و اتفاقات مختلفی در عرصه روابط داخلی و نیز روابط خارجی بوده ایم. برخی از این رویدادها و تحولات در جامعه ایران تأثیرات بسزایی گذاشته است و به تبع آن توانسته تغییراتی را در ساختار تصمیم گیری و در روند مختلف آن به جای گذارد. سرزمین ایران بدین لحاظ تجارب بی شماری را پشت سر گذاشته و از رهگذر حوادث و اتفاقات ایجاد شده، توشه هایی برای خود برداشته است. در این راستا از تحولات برجسته و منحصر به فردی چون انقلاب مشروطه ایران و همچنین ملّی شدن صنعت نفت می توان نام برد. نقش آفرینی ایران در این وقایع قابل ارزیابی است و قاعدتاً این پدیده ها و اتفاقات نه تنها در سطح داخلی و منطقه ای بلکه در سطح جهان، تأثیرات شگرفی داشته است و این مسئله نشان می دهد که ایران در مقاطعی از تاریخ، نقش پیشتاز و تعیین کننده ای در منطقه خاورمیانه و در سطح جهانی داشته است و نمی توان این نقش ها را انکار کرد. ...

پیمان سعدآباد با حضور دول ایران، عراق، افغانستان و ترکیه شکل گرفت. دولت ایران به عنوان مبتکر این پیمان، آن را به کشورهای همسایه پیشنهاد داد و اهداف آن را تشریح کرد و با موافقت این دول، پیمان سعدآباد میان نمایندگان دول چهارگانه ایران و افغانستان، عراق و ترکیه در سال 1937 م به امضاء رسید؛ تا از این طریق دول عضو بتوانند به اهداف پیمان سعدآباد که همانا در راستای منافع ملی تک تک این دول قرار می گرفت، تحقق بخشند و آن را در اولویت سیاست خارجی خود قرار دهند و با تمسک به پیمان سعدآباد بتوانند در عرصه روابط خارجی و بین المللی، تصمیمات خود را اجرایی کنند. اینجاست که به اهمیت این پیمان و تأثیراتی که می توانست در منطقه خاورمیانه و حتی در عرصه جهانی داشته باشد، پی می بریم.

پیمان سعدآباد را می توان به لحاظ مصادف شدن با وقوع جنگ جهانی دوم نیز مورد ارزیابی قرار داد. وقوع این جنگ، تأثیرات زیادی را در عرصه روابط بین الملل ایجاد کرد و به تبع آن پیمان سعدآبد نیز از این مقوله بی تأثیر نماند. به نحوی که می توان ادعا کرد، جنگ مورد نظر، سیاستهای پیمان سعدآباد را تحت تأثیر قرار داد و باعث دگرگونی در جهت گیریهای پیمان شد. و به دلیل عدم اتخاذ سیاست یکسان و مشترک مابین اعضای این پیمان و در نهایت با تشتّتی که در بین اعضای پیمان سعدآباد ایجادشد، این پیمان از هم فرو پاشید.

بررسی پیمان سعدآباد و اهداف و مقاصد آن و نقشی که این پیمان می توانسته در سطح منطقه ای و همچنین در سطح جهانی ایفا کند، در راستای تحقیق حاضر می باشد و هدفمان آن است که نقش مهم ایران را در صحنه روابط منطقه ای و بین المللی در گذشته روشن کنیم و ابهامات و ساده انگاری هایی که در مورد وقایع و تحولات تاریخی بوده است، دریابیم و آن را در چارچوب نظریه های علوم سیاسی و روابط بین الملل نه به صورت توصیفی صرف مورد ملاحظه قرار دهیم و اینکه با توجه به این نکته، امروزه چگونه می توان از ابتکارات سیاست خارجی ایران در آن دوران به عنوان الگویی برای زمان حال و آینده و تأمین منافع ملی خود استفاده کنیم.

پیمان سعدآباد و قدرت های بزرگ

پیمان سعد آباد در سال 1316 ش به پیشنهاد ایران و با مشارکت سه کشور دیگر منطقه یعنی عراق، افغانستان و ترکیه شکل گرفت. انگیزه ها و اهدافی که در ذهن دولتمردان ایرانی ایجاد شد، در انعقاد این پیمان نقش مهمی را ایفا کرد. کشورهای منطقه خاورمیانه هر کدام سرنوشتی را به دنبال خود داشتند. هر کدام از این کشورها را می توان به نوعی کشورهای تازه استقلال یافته ای قلمداد کرد که سالیان سال برای رسیدن به این استقلال، مبارزات گسترده ای را بر دول بیگانه تجربه کرده بودند و زحمات طاقت فرسایی را در این راه متحمل شده بودند. در این راستا، افغانستان به دنبال چهارمین جنگ افغان و انگلیس و پایداری ملت افغانستان در کسب استقلال، معاهده صلح بین دو کشور در 27 مه 1919 م در کابل به امضا رسید و به موجب آن تحت الحمایگی انگلستان بر آن کشور خاتمه پیدا کرد و در سال 1921 م استقلال کامل افغانستان اعلام شد. در مورد عراق نیز باید گفت بعد از جنگ جهانی اول کشور عراق به همراه فلسطین و ماوراء اردن به قیمومیت انگلستان درآمد. این امر باعث نارضایتی عراقی ها گردید و به دنبال آن، اغتشاشاتی در 1920 در عراق رخ داد. در اوت 1921 م امیر فیصل فرزند ارشد شریف مکه بر تخت سلطنت عراق نشست و در ابتدای سال 1932 دولت انگلستان به قیومیت خود در عراق خاتمه داد وپس از انعقاد قراردادهایی با دولت عراق، با استقلال کامل عراق موافقت کرد. در ترکیه نیز حکومت پادشاهی ملغی شد و در اکتبر 1932م رژیم جمهوری در ترکیه برقرار گردید. ...

فهرست مطالب پروژه

فصل اول: کلیات

فصل دوم: تاریخچه پیمان سعدآباد

فصل سوم:

- مذاکرات مربوط به انعقاد پیمان سعدآباد

- ورود نمایندگان دول عراق، ترکیه، افغانستان به ایران برای امضاء پیمان

- متن پیمان

- سخنرانی های نمایندگان دول چهارگانه در مورد پیمان سعدآباد در روز امضای آن.

فصل چهارم: اهمیت و اهداف پیمان سعدآباد

فصل پنجم:

بازتاب های پیمان سعدآباد در میان دول قدرتمند آن دوران

تلاش متفقین و متحدین برای جذب اعضاء پیمان سعدآباد در آستانه جنگ جهانی دوم

الف) تلاش های متفقین

ب) تلاش های متحدین

فصل ششم: پیمان سعدآباد و قدرت های بزرگ

الف) پیمان سعد آباد و موضع روسیه

ب) پیمان سعد آباد و موضع انگلستان

توجه: منابع بصورت پاورقی می باشد