مقاله مقایسه نظام های آموزشی ایران و فنلاند

مقاله مقایسه نظام های آموزشی ایران و فنلاند در 55صفحه ورد قابل ویرایش

مقایسه نظام آموزشی ایران و نظام آموزشی فنلاند

تاریخچه تحولات آموزش عالی

آموزش عالی در فرهنگ و تمدن پویای ایرانی و اسلامی از قدمت و غنای شایسته ای برخوردار بوده است . با آغاز عصر رنسانس   و پیشرفتهای علمی و صنعتی در كشورهای غربی، در كشور ایران نیز عناصری از آموزش عالی مبتنی بر الگوی اروپای غربی ایجاد گردید.نخستین بار امیركبیر علاوه بر اعزام دانشجو به خارج، با تأسیس دارالفنون در سال 1228 هجری شمسی، ازاساتید خارجی جهت تدریس در دانشكده های تخصصی فنی دارالفنون دعوت به عمل آورد.در همان اثنا دانشگاه تهران و تعدادی از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی شكل گرفتند. با تصویب قانون   اجازه تأسیس دانشگاه در تهران طی سال 1313 هجری شمسی، دانشگاه تهران به عنوان مركز ثقل آموزش عالی ایران شناخته شد.

با تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی در بهمن 1346 و تشكیل " شورای مركــزی آموزش" در سال 1348 ، نخستین گام در جهت  تمركز، تجدید سازمان و اعمال نظارت مركزی بر دانشگاهها و   مؤسسات آموزش عالی كشور برداشته شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اردیبهشت1359 لایحه قانونی تشكیل شورای عالی فرهنگ و آموزش عالی به تصویب شورای انقلاب رسیده و به دنبال آن به منظور ایجاد تحولی اساسی در دانشگاهها، به درخواست دانشجویان مسلمان و انقلابی ستادی با عنوان ستاد انقلاب فرهنگی با فرمان حضرت امام خمینی (ره) تشكیل شد.گفتنی است كه ستاد مذكور عهده دار بزرگترین نقش در حوزه سیاستگذاری فرهنگی و آموزشی كشور گردید.درمرداد ماه 1364 با تصویب قانون " تشكیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی"، كلیه اختیارات، وظایف و مسؤولیتهای وزارت فرهنگ و آموزش عالی درآموزش پزشكی به وزارتخانه جدید تفویض گردید. درسال1379، وزارت فرهنگ و آموزش عالی به منظور انسجام بخشیدن به امور اجرایی و سیاستگذاری نظام علمی كشور به وزارت علوم، تـحقیقات و فناوری تغییر نام داده و وظایف برنامه ریزی، حمایت و پشتیبانی، ارزیابی و  نظارت، بررسی و تدوین سیاستها و اولویتهای راهبردی در حوزه های تحقیقات و فناوری نیز به وظایف آن افزوده گردید.

اركان نظام آموزش عالی

از جمله مهمترین نهادهای مركزی نظام آموزش عالی ایران می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1- شورای عالی انقلاب فرهنگی اهم وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان بالاترین مرجع سیاستگذاری و برنامه ریزی آموزش عالی كشور به شرح ذیل است :

1. گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شؤون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی

2. تحول دانشگاهها و مدارس، مراكز فرهنگی و هنری براساس فرهنگ صحیح اسلامی و گسترش وتقویت كارشناسان متعهد و نیروهای فعال ماهر، اساتید، مربیان و معلمین معتقد به اسلام و استقلال كشور

3. تعمیم سواد و استفاده از دستاوردها و تجارب مفید دانش بشری جهت نیل به استقلال علمی وفرهنگی كشور

4. حفظ، احیا و معرفی آثار اسلامی و ملی

2- وزارت فرهنگ و آموزش عالی (علوم، تحقیقات و فناوری)وزارت فرهنگ و آموزش عالی طی سال1357 با ادغام وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت فرهنگ و هنر تشكیل یافت.ازجمله مهمترین وظایف وزارت فرهنگ و آموزش عالی مطابق قانون اصلاح قانون تأسیس وزارت علـوم و آموزش عالی مصوب1353 می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

الف- بررسی و ارائه اهداف اساسی، خط مشی و برنامه ریزی كلیه سطوح آموزشی و پژوهشهای علمی و برقراری هماهنگی میان برنامه های مذكور

ب - تعیین اصول كلی برنامه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه های كشور

ج - تعیین ضوابط اساسی آموزشی و پژوهشی دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی

د - هماهنگی نمودن ضوابط سازمانی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، مؤسسات پژوهشی و ضوابط و اصول كلی مقررات استخدامی اعضای هیأت علمی و سایركادر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی كشور پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی كشور (با توجه به نیازها و مقتضیات خاص هر یك از سازمانهای مربوطه)

هـ- هماهنگ نمودن ضوابط و اصول كلی مقررات مالی و معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی با همكاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه، در جهت تسهیل فعالیت سازمانهای مذكور

و – برنامه ریزی جامع توسعه آموزش عالی و پژوهشهای علمی به منظور تربیت نیروی انسانی كاردان و متخصص موردنیاز كشور

ز - تعیین خط مشی كلی درخصوص اعزام دانشجو به خارج و نظارت و سرپرستی بر امور اعزام و تحصیل، بازگشت و به كارگماری دانشجویان مذكور

ح - اتخاذ تدابیرلازم جهت ترویج علوم، هدایت و ارشاد فعالیتهای پژوهشی،حمایت از محققین كشور و ایجاد تسهیلات لازم جهت انجام فعالیتهای پژوهشی

ط - نظارت بر امور دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی و ارزشیابی آنها

ی - تعیین ضوابط مربوط به تشخیص ارزش علمی گواهینامه های آموزش عالی، پژوهشهای علمی دانشگاهها و مؤسسات علمی خارجی وتعیین ارزش مدارك مذكور

ك - فراهم آوردن موجبات تربیت دبیران و كارشناسان آموزشی موردنیاز مؤسسات آموزش عمومی

ل – صدور مجوز تأسیس، تجهیز و توسعه هرگونه واحد آموزش عالی و یا مؤسسه پژوهشی و جلوگیری از ادامه فعالیت و یا انحلال هر یك از آنها طبق تصویب شورای گسترش آموزش عالی

م - همكاری با سازمان برنامه و بودجه در جهت بررسی صورت اعتبارات جاری و عمرانی موردنیاز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی وپژوهشی

ن - اداره امور نمایندگی ثابت ایران درسازمان یونسكو و امور بورسهای تحصیلی اعطایی از سوی سازمان امور اداری و استخدامی كشور به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی كشور و توسعه و نظارت در روابط علمی بین المللی درسطح آموزش عالی و پژوهشهای علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی

فعالیت های كلان برنامه ‏ریزی

1ـ طراحی « طرح جامع آموزشی 10 ساله دانشگاهی» 2ـ بررسی و تصویب « طرح جامع آموزشی 10ساله دانشگاهی» 3ـ بررسی گزارشات مرحله‏ای « طرح جامع آموزشی 10ساله دانشگاهی» 4ـ   بررسی خط‏ مشی آتی كمیسیون 5 ـ بررسی فرمتهای6 گانه برنامه‏ریزی آموزشی گروههای آموزشی (اعم از تغییر دروس،   تاسیس رشته ها، تدوین برنامه ها و سرفصلهای جدید، ادغام رشته ‏ها، حذف موقت و دائم رشته ها) 6 ـ تعیین امكانات گروههای متقاضی راه‏ اندازی رشته های جدید توسط هیاتهای بازدیدكننده 7ـ تصویب شیوه ‏نامه هیات های بازدیدكننده و گزارش بازدید 8 ـ بررسی راهكارهای تسهیل كننده سایر وظایف كمیسیون (براساس بند 3 ماده 2 آیین‏نامه برنامه‏ریزی جامع آموزشی دانشگاه) 9ـ بررسی راهكارهای مربوط به تعمیم فرهنگ برنامه ‎ریزی آموزشی 10ـ تدوین طرح برگزاری كارگاه ارتقاء كیفی روند برنامه ‏ریزی درسی دانشگاه ها

فعالیتهای اجرایی

كمیسیون برنامه ‏ریزی جامع آموزشی طی سالهای 81- 1380 به تشكیل15 جلسه و بررسی و تصویب 48 موضوع كـه عمدتاً در خصـوص برنامه ‏ریزی آموزشی گروههای مختلف من‏جمله تغییر دروس آموزشی و تاسیس رشته ها مبادرت نموده است.گفتنی است كه از این تعداد تاكنون 40 مصوبه به طور كامل مراحل اجرایی خود را طی نموده و 8 مصوبه نیز در حال پیگیری است.

كمیسیون معین برنامه‏ ریزی

كمیسیون معین با هدف طراحی و بررسی اولیه و مقدماتی جهت كارشناسی كیفی و اصولی فعالیت كمیسیون جامع و پیگیریهای لازم در محـل دفتر برنامـه ‏ریـزی و بـا حضور مدیر دفتر، مدیر گروه تعلیم و تربیت، معاون و كارشناسان دفتر تشكیل می‏گردد.از اهم فعالیت های صورت گرفته كمیسیون مذكور می توان به تدارك و تدوین اولیه آیین ‏نامه برنامه‏ریزی جامع آموزشی دانشگاه، ارائه پیشنهاداتی جهت تحقق اختیارات واگذاری برنامه ‏ریزی درسی به دانشگاهها جهت تسهیل و تسریع این فرایند، تدارك ‏آیین ‏نامه ‏داخلی‏ كمیسیون‏ برنامه‏   ریزی‏ جامع، بررسی پیشنهادات دانشكده‏ها با حضور نمایندگان گروه آموزشی مربوطه،رسیدگی به امور مربوط به دبیرخانه  كمیسیون برنامه‏ریزی جامع، برگزاری نشست مشترك با روسای كمیته ‏های تخصصی، هماهنگی جلسات كارشناسی و هیاتهای بازدیدكننده و تدارك و تدوین فرم‏های6 ‏گانه برنامه‏ ریزی آموزشی به شرح ذیل اشاره نمود:1ـ فرم درخواست تغییر برنامه های آموزشی (ویژه تغییرات كمتر از 6 واحد درسی)2ـ فرم درخواست تغییر یا تدوین برنامه ها و سرفصل رشته هایتحصیلی3ـ فرم درخواست راه اندازی رشته یا گرایش تحصیلی جدید4ـ فرم درخواست حذف یا جایگزینی رشته های تحصیلی5ـ فرم درخواست حذف موقت رشته های تحصیلی6ـ فرم درخواست ادغام گرایشات یا رشته‏‏های تحصیلی