تحقیق رابطه میزان اعتقادات مذهبی و سلامت روان دانشجویان

پایان نامه کارشناسی روانشناسی بالینی بررسی رابطه میزان اعتقادات مذهبی و سلامت روانی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اردبیل

مقدمه

بیماریهای روانی از بدو پیدایش بشر وجود داشته و هیچ فردی، از هیچ طبقه اقتصادی- اجتماعی خاص در مقابل آنها مصونیت نداشته و خطری است که بشر را مرتباً تهدید می کند. خوشبختانه نهضت بهداشت روانی در پنج قرن اخیر، افکار غلط و خرافات در مورد این بیماریها را کنار گذاشته و نشان داده اند که اولاً بیماری های روانی، قابل پیشگیری بوده و ثانیاً در صورتی که مانند سایر بیماریها به موقع تشخیص داده و تحت درمان قرار گیرند به همان نسبت از فرض شدن و عوارض آنها کاسته خواهد شد.

در راستای همین ایده، بهداشت روانی که جزئی از بهداشت عمومی محسوب می شود به پیگیری موارد زیر می پردازد.

- افزایش سطح بهداشت روانی از طریق ارتقاء آگاهی های جامعه در مورد بیماری های روانی

- شناسایی و تشخیص زودرس اختلالات روانی و درمان آنها

- پیشگیری از عوارض و عود بیماری و توانبخش بیماران

- پیشگیری از بروز بیماریهای روانی از طریق پیشگیری و درمان بیماریهای جسمی

یکی از دغدغه های مهم انسانها در همه دوره های تاریخ، سلامت روانی در کنار سلامت جسمانی بوده است، عالمان دینی، پزشکان و مربیان اخلاق بیشتر این تلاشها را برای بررسی علمی سلامت روانی و ملاکها و راه های نیل به آن مبذول نموده اند و روان شناسان و روان پزشکان در اوایل قرن بیستم سلامت و بهداشت روانی را با مبانی و روش های جدیدتری بررسی و به تعبیری نهضت جدید بهداشت روانی را پی ریزی کردند، بی تردید آموزه های دینی تاثیر مهمی در تعریف سلامت روانی و راه های نیل به آن داشت، بلکه یکی از اهداف مهم ادیان الهی تامین سلامت روانی انسانها محسوب گردیده است. از نظر روان شناسان آرامش روانی و احساس رضایت از زندگی از ویژگیهای اساسی در افراد سالم و بهنجار است. بررسی حالات و روحیات فرد با ایمان نیز حاکی از آرامش خاطر و صفای درونیشان است و درون فرد مومن روشن از نور حقیقت و سرشار از لذت معنوی است.

آیات قرآن کریم نیز بر این نکته صحه می گذارند به عنوان مثال در سوره ی مبارکه رعد آیه 28 آمده است که ... الذین آمنوا تطمئن قلوبهم بذکر الله الّا بذکرالله تطمئن القلوب. آنها به خدا ایمان آورده و دل هایشان به یاد خدا آرام می گیرد، آگاه باشید تنها یاد خدا آرام بخش دلهاست. قرآن کریم حالت تعارض و اضطراب و افسردگی و سرگردانی و خود باختگی (که مخرب سلامت روان هستند) را که به انسان فاقد ایمان دست می دهد چنین بیان می کند.

رفتار مذهبی از دید روانشناسان

رفتار مذهبی یکی از رفتارهای پیچیده انسانی است که کمتر مورد توجه روان شناسان قرار گرفته است. بگونه ای که کمتر از یک درصد مقالاتی که در مجلات روان شناسی و روان پزشکی چاپ شده درباره ی پژوهشهای مذهبی بوده است. روان شناسی دینی شاخه ای از روان شناسی است که رسالت آن بررسی نقش مذهب در هستی و سلامت روان انسان می باشد. پیچیدگی عصر حاضر باعث شده انسان به طور مداوم در برابر ناملایمات از خود ناسازگاری نشان دهد و اضطراب یکی از شایعترین اختلالاتی است که در مقابل ناسازگاریها بروز می کند. یکی از شیوه های موثر برای افزایش استعداد و ظرفیت انسان برای برخورد با این ناملایمات عنصر دین است. در این طریق همواره ایمان و اعتقاد مذهبی دارای اهمیت بوده و درمان مبتنی بر ایمان به خداوند به عنوان نیروی مافوق طبیعت، سابقه ای دیرینه در بین پیروان مذاهب گوناگون داشته است که از آن می توان به مقابله با مذهبی یاد کرد.

تاریخچه بررسی های روان شناختی رفتار مذهبی

یکی از نخستین دانشمندانی که در زمینه ی روانشناسی دین به بررسی پرداخت، ویلیام جیمز بود.جیمز سلسله سخنرانی های خود را با عنوانتنوع تجارب مذهبی در سال 1902 منتشر کرد.

این نوشتارها هنوز هم نقطه عطفی برای هر گونه بررسی دینی به شمار می روند، او کوشید به مذهب مفهومی کاربردی بدهد جیمز بر اساس همین مفهوم تعریف زیر را از مذهب ارائه دارد:

مذهب عبارت خواهد بود از تجربه و احساس رویدادهایی که برای هر انسانی در عالم از آن عالم غیب و نامحسوس دریافت می کند .

اسلام برنامه سالم سازی است این سلامت در سایه تسلیم در برابر مشیت الهی و اجرای دستورات و قوانین حیات بخش او به دست می آید. بنابراین بدیهی است که همه قوانین، مقررات و برنامه های اسلام، راه را برای آرامش چنان و سلامت روان انسان و تحقق خلیفه الله بودن او، هموار و آماده می سازد....

فهرست مطالب پایان نامه

مقدمه

بیان مسئله

ضرورت و اهیمت تحقیق

سوالات تحقیق

فرضیه های پژوهش

اهداف پژوهش (هدف کلی- هدف جزئی)

هدف جزئی

تعاریف و مفاهیم

تعاریف عملیاتی

مقدمه

کارکرد دین و اعتقادات مذهبی به عنوان یک نیاز فطری

مفهوم شناسی و سلامت روانی

سلامت و بهداشت روان از نظر اسلام

آیات قرآنی بر بهداشت روانی

منشا دین و برخی از مفاهیم و نمادهای مذاهب ابتدایی

دین و انتظار بشر از آن

دین

تعریف دین از دیدگاه اندیشمندان مسلمان

دیدگاههای عمده در باب انتظار بشر از دین

آراء اندیشمندان غربی در باب کارکردهای دین

آثار و برکات عبودیت و بندگی (معتقد بودن به اعتقادات مذهبی)

کارکردهای دین

رفتار مذهبی از دید روانشناسان

تاریخچه بررسی های روان شناختی رفتار مذهبی

سلامت و بهداشت روان

مکاتب بهداشت روانی

نظر دانشمندان اسلامی درباره نفس (روان)

بهداشت روانی بر اساس مکاتب مختلف روانشناسی

مکتب زیست گرایی

مکاتب روانکاوی

کارل گوستا و یونگ

اریک اریکسون

اریک فرام

مکتب انسان گرایی

کارل راجرز Carl Rogers

آبراهام فرلو Abraham Moslow

مکتب رفتار گرایی

بی- اف- اسکینر Skinner

مکتب شناخت گرایی

ویلیام گلاسر William glasser

آلبرت الیس Albert Elis

مکتب هستی گرایی

ویکتور فرانکل Victor Frankl

تعریف بهداشت روانی و سه سطح پیشگیری

اصول بهداشت روانی

اسلام و راه حل هایی درباره برخی از مشکلات روانی

فراموشی

شیوه های پیشگیری و درمان افسردگی

بهینه سازی روابط خانوادگی

ابراز محبت

عقده حقارت

کارل یونگ می گوید

توکل (دعا و نیایش)

افزایش اعتماد به نفس

اعتقاد به هدفمندی جهان

توجه به جنبه های مثبت زندگی

کرامت انسان بر اساس کنترل نفس

سوابق پژوهش

نتایج پژوهش اعتقادات مذهبی و سلامت روان در خارج از کشور

روش تحقیق

جامعه آماری

نمونه آماری

روش نمونه گیری

ابزار تحقیق

پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات (داده ها)

بخش اول آمار توصیفی

بخش دوم آمار استنباطی

بحث و نتیجه گیری

محدودیت پژوهشی

پیشنهادات